زندگینامه
فروغ در ظهر ? دیماه در خیابان معزالسلطنه، کوچه خادم آزاد در محله امیریه تهران از پدری تفرشی و مادری کاشانیتبار به دنیا آمد.
پدرش محمد فرخزاد یک نظامی سختگیر بود و مادرش زنی ساده و خوش باور.
او فرزند چهارم یک خانواد? نه نفری بود. چهار برادر به نامهای امیر، مسعود، مهرداد و فریدون و دو خواهر به نامهای پوران و گلوریا.
پس از اتمام دوران دبستان به دبیرستان خسروخاور رفت. در همین زمان تحت تاثیر پدرش که علاقمند به شعر و ادبیات بود کم کم به شعر روی آورد و دیری نپائید که خود نیز به سرودن پرداخت.
خودش میگوید که ” در سیزده چهارده سالگی خیلی غزل می ساختم ولی هیچگاه آنها را به چاپ نرساندم. ”
پس از پایان کلاس سوم دبیرستان به هنرستان بانوان می رود و به آموختن خیاطی و نقاشی می پردازد. از ادامه تحصیلاتش اطلاعاتی در دست نیست، می گویند که او تحصیلات را قبل از گرفتن دیپلم رها می کند.
ازدواج با پرویز شاپور
فروغ در سالهای ???? در ?? سالگی با پرویز شاپور طنزپرداز ایرانی که پسرخاله مادر وی بود و ?? سال از او بزرگتر بود ازدواج کرد.
در سال ???? با شوهرش به اهواز میرود. دیری نمی پاید اختلافات زناشوئی باعث برگشت فروغ به تهران می شود. حتی تولد کامیار پسرشان نیز نمی تواند پایه های این زندگی را محکم سازد. سرانجام فروغ در سال ???? از شوهرش جدا می شود.
قانون فرزندش را از او می گیرد. حتی حق دیدنش را. فروغ ?? سال تمام و تا آخر عمرش هرگز فرزندش را ندید.
“وقتی اعتماد من از ریسمان سست عدالت آویزان بود
و در تمام شهر
قلب چراغ های مرا تکه تکه می کردند
وقتی که چشم های کودکان? عشق مرا
با دستمال تیر? قانون می بستند
و از شقیقه های مضطرب آرزوی من
فواره های خون به بیرون می پاشید
چیزی نبود. هیچ چیز بجز تیک تاک ساعت دیواری
دریافتم : باید ، باید ، باید
دیوانه وار دوست بدارم”
فروغ پیش از ازدواج با شاپور، با وی نامهنگاریهای عاشقانهای داشت. این نامهها به همراه نامههای فروغ در زمان ازدواج این دو و همچنین نامههای وی به شاپور پس از جدایی از وی بعدها توسط کامیار شاپور و عمران صلاحی در کتابی به نام “اولین تپشهای عاشقانه? قلبم” منتشر گردید.
سفر به اروپا
پس از جدایی از شاپور، فروغ فرخزاد، برای گریز از هیاهوی روزمرگی، زندگی بسته و یکنواخت روابط شخصی و محفلی، به سفر رفت. او در این سیر و سفر، کوشید تا با فرهنگ اروپا آشنا شود. با آنکه زندگی روزانهاش به سختی میگذشت، به تئاتر و اپرا و موزه میرفت. وی در این دوره زبان ایتالیایی، فرانسه و آلمانی را آموخت. سفرهای فروغ به اروپا، آشناییاش با فرهنگ هنری و ادبی اروپایی، ذهن او را باز کرد و زمینهای برای دگرگونی فکری را در او فراهم کرد.
فروغ با مجموعههای «اسیر»، «دیوار» و «عصیان» در قالب شعر نیمایی کار خود را آغاز کرد. سپس آشنایی با ابراهیم گلستان نویسنده و فیلمساز سرشناس ایرانی و همکاری با او، موجب تحول فکری و ادبی در فروغ شد. وی در بازگشت دوباره به شعر، با انتشار مجموعه «تولدی دیگر» تحسین گستردهای را برانگیخت، سپس مجموعه «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» را منتشر کرد تا جایگاه خود را در شعر معاصر ایران به عنوان شاعری بزرگ تثبیت نماید.
بعد از نیما یوشیج فروغ در کنار احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث و سهراب سپهری از پیشگامان شعر معاصر فارسی است. نمونههای برجسته و اوج شعر نوی فارسی در آثار فروغ و شاملو پدیدار گردید.
اولین مجموع? شعر او به نام ” اسیر ” در سال ????در سن هفده سالگی منتشر شد و کم و بیش اشعاری از او در مجلات به چاپ می رسید.
با چاپ شدن شعر ” گنه کردم گناهی پر ز لذت” در یکی از مجلات هیاهوی عظیمی بپا شد و فروغ را بدکاره میخواندند و از آن پس مورد نامهربانی های فراوان قرار گرفت.
” گریزانم از این مردم که با من به ظاهر همدم و یکرنگ هستند ولی در باطن از فرط حقارت به دامانم دو صد پیرانه بستند ”
آشنایی با ابراهیم گلستان و کارهای سینمایی فروغ
آشنایی با ابراهیم گلستان نویسنده و فیلمساز سرشناس ایرانی و همکاری با او، موجب تغییر فضای اجتماعی و درنتیجه تحول فکری و ادبی در فروغ شد.
در سال ???? سینما توجه فروغ را جلب میکند. و در این مسیر با ابراهیم گلستان آشنا میشود و این آشنایی مسیر زندگی فروغ را تغییر میدهد. و چهار سال بعد یعنی در سال ???? فیلم خانه سیاه است را در آسایشگاه جذامیان باباباغی تبریز میسازند. و در سال ???? در نمایشنامه شش شخصیت در جستجوی نویسنده بازی چشمگیری از خود نشان میدهد. در زمستان همان سال خبر میرسد که فیلم «خانه سیاه است» برنده جایزه نخست جشنواره اوبر هاوزن شده و باز در همان سال مجموعه تولدی دیگر را با تیراژ بالای سه هزار نسخه توسط انتشارات مروارید منتشر کرد. در سال ???? به آلمان، ایتالیا و فرانسه سفر میکند. سال بعد در دومین جشنواره سینمای مولف در پزارو شرکت میکند که تهیه کنندگان سوئدی ساختن چند فیلم را به او پیشنهاد میدهند و ناشران اروپایی مشتاق نشر آثارش میشوند. پس از این دوره، وی مجموعه تولدی دیگر را منتشر کرد. اشعار وی در این کتاب تحسین گستردهای را برانگیخت؛ پس از آن مجموعه ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد را منتشر نمود.
آثار فروغ فرخ زاد
مجموعه شعر:
- ???? – اسیر شامل ?? شعر
- ???? – دیوار
- ???? – عصیان، شامل ?? شعر
- ???? – تولدی دیگر، شامل ?? شعر
- ???? – ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد، شامل ? شعر (نا تمام)
سینما:
- پیوندفیلم(یک آتش)که در سال ???? در دوازدهمین جشنوار? فیلم های کوتاه و مستند ونیز در ایتالیا شایست? دریافت مدال طلا و نشان برنز شد.
- بازی در فیلمی از مراسم خواستگاری در ایران. سفارش موسس? ملی کانادا به گلستان فیلم بود.
- همکاری در ساختن بخش سوم فیلم ( آب و گرما)
- مدیر تهی? فیلم مستند( موج و مرجان و خارا) به کارگردانی ابراهیم گلستان
- مدیر و تهیه و بازی در فیلم نیمه کار? ( دریا ) محصول گلستان فیلم
- ساختن فیلم مستند ( خانه سیاه است ) از زندگی جذامیان که در زمستان سال ???? برند? جایز? بهترین فیلم جشنواره ( اوبرهاوزن ) آلمان شد.
- بازی در نمایشنام? ( شش شخصیت در جستجوی نویسنده ) اثر لوئیچی پیراندلو در سال ????
- و در سال ???? از طرف یونسکو فیلمی نیم ساعته و از برناردو برتولوچی فیلمی پانزده دقیقه ای . در رابطه با زندگی فروغ ساخته شد.
دهمین جشنوار? فیلم ( اوبرهاوزن ) آلمان جایز? بزرگ خود را برای فیلم های مستند به یاد فروغ نام گذاری کرد.
پایان زندگی
آخرین مجموعه شعری که فروغ فرخزاد، خود، آن را به چاپ رساند مجموعه تولدی دیگر است. این مجموعه شامل ?? قطعه شعر است که بین سالهای ???? تا ???? سروده شدهاند. به قولی دیگر آخرین اثر او «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» است که پس از مرگ او منتشر شد.
فروغ فرخزاد در روز ?? بهمن، ???? هنگام رانندگی با اتومبیل جیپ شخصیاش، بر اثر تصادف در جاده دروس-قلهک در تهران جان باخت. جسد او، روز چهارشنبه ?? بهمن با حضور نویسندگان و همکارانش در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد. آرزوی فروغ ار زبان خودش: «آرزوی من آزادی زنان ایران و تساوی حقوق آنها با مردان است» «من به رنجهایی که خواهرانم در این مملکت در اثر بی عدالتی مردان میبرند، کاملا واقف هستم و نیمی از هنرم را برای تجسم دردها و آلام آنها به کار میبرم.»